Η καταστροφή της χώρας 

Η σημερινή κατάσταση δεν αποτελεί ένα τυχαίο γεγονός. Για τους ικανούς παρατηρητές το πρόβλημα ξεκίνησε πριν πολλά-πολλά χρόνια, αφέθηκε χωρίς θεραπεία και, τελικά, κακοφόρμισε.

Και εξηγούμαι:

1974: Πτώση της Χούντας. Κραταιός ο τότε εθνάρχης αποφασίζει την δήμευση της Εμπορικής Τράπεζας, την κρατικοποίηση της Ολυμπιακής, των ναυπηγείων Σκαραμαγκά (αν δεν με απατά η μνήμη) αλλά και των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας. Το 1975 (επόμενος χρόνος), και μετά την ψήφιση του νέου συντάγματος, η συμμετοχή των ξένων επενδύσεων από 10% κατ’ έτος, που ήταν για μια 25ετία κατέβηκε στο 0,8% και έκτοτε δεν επανήλθε.

Πρώτη τετραετία ΠΑΣΟΚ: Εφαρμόζεται το “νόμος είναι το δίκιο του εργάτη” με υποβολέα την τότε κραταιά Βασούλα Παπανδρέου και οι όποιοι νοικοκύρηδες επιχειρηματίες υπήρχαν πάνε σπίτια τους (το να αναφερθώ στις επιχειρήσεις που έκλεισαν το θεωρώ περιττό. Ο καθένας εύκολα μπορεί να το πληροφορηθεί).

Δεύτερη τετραετία ΠΑΣΟΚ: Όραμα τα “νέα τζάκια”. Διασπαθίζοντας χρήματα της Ευρώπης (διάφορα πακέτα και προγράμματα) το κάθε λαμόγιο αποκτά “όραμα”, εναγκαλίζεται (με τη σύμφωνη γνώμη-ανοχή του ανώτατου πολιτικού προσωπικού) το δοβλέτι και αλληλοχρηματιζόμενοι (δότης και δέκτης) ευτυχούν, λαμβάνουν αμοιβαίως κεφάλαια (έτσι κι αλλιώς οι κουτόφραγκοι τα έδιναν) που καταλλήλως αμοιβαία φυγαδεύουν χωρίς να πραγματοποιείται ούτε ελάχιστο τμήμα από τα όσα, οι ανειλημμένες υποχρεώσεις, επέβαλλαν. Αποτέλεσμα, πλήρης αποβιομηχάνιση της χώρας, απώλεια μελλοντικών επενδυτικών δυνατοτήτων (τέλειωσαν τα πακέτα) και απόλυτη δυσφήμιση της επιχειρηματικότητας με προσθήκη αρνητικού ηθικού πρόσημου στην έννοια του κέρδους. (Πριν 10-12 χρόνια επισκέφθηκα τη βιομηχανική ζώνη Κομοτινής. Από τα 100 υποτιθέμενα εργοστάσια – τα πιο πολλά ντουβάρια παλιωμένα και μόνον – ζήτημα είναι αν δούλευαν τα 2-3). Παράλληλη απόπειρα (ανεπιτυχής;) άλωσης του τύπου (Πώποτας, Κωσκοτάς και σία) με συμμετοχή της “17 Νοέμβρη” που επέτυχε στο ρόλο που πιθανότατα της ανατέθηκε με τις δολοφονίες του Μομφεράτου (Βραδινή), του Αθανασιάδη (Απογευματινή) και του Μπακογιάνη (τίτλοι 3; περιοδικών).

Τριετία Μητσοτάκη: Απόλυτη αδυναμία άσκησης εξουσίας. Πέρα από τις 3 αναμετρήσεις που επέβαλλε ο άθλιος εκλογικός νόμος Κουτόγιωργα η τελική επίτευξη μιας ισχνότατης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας απέτρεπε και ακύρωνε κάθε απόπειρα εξορθολογισμού του συστήματος. Παράλληλα, σύσσωμος ο τύπος και τα τότε ΜΜΕ βάλλουν αλλά και γελοιοποιούν με επιτυχία κάθε απόπειρα αλλαγής κρατικής πορείας αλλά και της όποιας απόπειρας πολιτικής σύνεσης που ενδεχομένως αρθρώνονταν. Παρά ταύτα, εκείνη την περίοδο, το ΙΚΑ ήταν για πρώτη φορά ισοσκελισμένο.

Περήφανη περίοδος Σιμήτη: Μείζων επιτυχία η ένταξή μας στο Ευρώ. Λάθος μέγα η αναλογία δραχμής-Ευρώ. Από 1/344 θα έπρεπε να ήταν 1/700 τουλάχιστον. Η αρχή του άκριτου καταναλωτισμού όπου τα φτηνά δάνεια αλλά και τα φτηνότερα προϊόντα, πρακτικά ξετρέλαναν τον κόσμο. Σημειώνω το τραγικό σκάνδαλο του χρηματιστηρίου αλλά και την άφρονα ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων. Μόνον οι τελευταίοι επιβάρυνε τον προϋπολογισμό με περίπου 60 δισεκατομμύρια και τα οποία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πλήρωσε η επόμενη κυβέρνηση.

Η περίοδος Καραμανλή (του μικρού): Εξ αρχής, η απόπειρα χάραξης εθνικής στρατηγικής ήταν πέρα από τις δυνατότητες του άπειρου και, πιθανώς, ανεπαρκούς νεαρού κυβερνήτη. Πέρα από αυτό, τα συμφέροντα άλλων χωρών δεν συνέπιπταν με τους οραματισμούς του και ο ίδιος δεν είχε τη σοφία του θείου του που έλεγε: “Στην πολιτική υπάρχουν πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται και άλλα που λέγονται αλλά δεν γίνονται”. Αποτέλεσμα κινήσεις σημειωτόν τη στιγμή ακριβώς που απαιτούνταν λύσεις και τομές. Στην αρχή της πρώτης τετραετίας του, μάλιστα, είχα όλο τον λαό με το μέρος του (επανίδρυση του κράτους). Το ότι, στη δεύτερη τετραετία, υπήρξε πράγματι “ασύμμετρη απειλή” (1320 φωτιές σε μια μέρα, καμένη η Αθήνα αλλά και η επαρχία, είσοδος εξειδικευμένων ατόμων για ταραχές από το εξωτερικό) στοιχειοθετεί την επιθυμία των πατρώνων να κλείσει, καλώς ή κακώς, το συγκεκριμένο πολιτικό κεφάλαιο. Στο τέλος, ο ανεκδιήγητος προεκλογικός αγώνας του “λεφτά υπάρχουν”, ακόμα γεμίζει τα αυτιά μας.

Δεν θα σταθώ στις διάφορες “κυβερνήσεις ανάγκης” που έκτοτε “οδηγούν” τη χώρα. Η ιστορική αποτίμηση των πράξεων και των παραλείψεών του θα φωτίσει (χρήσιμα ελπίζω) την επερχόμενη (θλιβερή) γενιά του μέλλοντός μας.

Με όλα τούτα αλλά και μ' άλλα “φτιάχτηκε” ένας λαός που δεν ενδιαφέρεται για την αριστεία (και ασφαλώς αντιστέκεται ηρωικά στην αξιολόγηση). Ένας λαός που νοιάζεται μόνον για την επετηρίδα, την υπαλληλία, τον αναίτιο πλουτισμό. Φοβούμαι πως ο λαός αυτός δεν έχει πλέον μέλλον. Όταν γράφει επάνω στα μνημεία του, όταν οι πολιτικοί ταγοί αδιαφορούν για επετείους σημαντικές της πόλης ή και της χώρας, ακυρώνοντας έτσι την απαραίτητη ιστορική του μνήμη, όταν η επιχειρηματικότητα δεν επικυρώνεται από σταθερές κρατικές συμπεριφορές ή νόμους, όταν οι δημοσιογράφοι είναι (σε μεγάλο βαθμό) ιδιοτελείς και αμόρφωτοι, όταν η παιδεία δεν στοχεύει στην ποιότητα αλλά σε πληθωριστικά πτυχία, όταν η έννοια της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών καθίσταται η “ελεύθερη διακίνηση των ΔΙΚΩΝ μου ιδεών”, όταν η ζηλοφθονία υποκαθιστά την άμιλλα, όταν το παραγόμενο προϊόν είναι ευτελές και, παρά ταύτα, πανάκριβο, όταν τα όσα διαθέτουμε, ή μας παραχωρούνται, θεωρούνται κεκτημένα και συνεπώς ες αεί δικά μας τότε, δεν μπορώ να φανταστώ τον τρόπο που θα βοηθήσει τη χώρα να ορθοποδήσει, να αποκτήσει προοπτική και να μην παρασυρθεί σε ακραίες πολιτικές θέσεις ή ακόμη και σε εμπλοκές με γειτονικά κράτη.

Η σημερινή κρίση επικεντρώνεται σε θέματα, κατά κύριο λόγο, οικονομικά. Παρά ταύτα δεν είναι οικονομική. Καθόλου μάλιστα. Είναι πρωτίστως ηθική. Επιμένω σε αυτό, όχι γιατί δεν βλέπω τις άφατες οικονομικές δυσχέρειες του λαού μας αλλά γιατί δεν διαβλέπω “πολιτιστικές” δυνατότητες ανάκαμψης. Υπάρχει μια βαθιά αντίσταση, μη ομολογούμενη αλλά και, συχνότατα, μη συνειδητοποιούμενη, που ακυρώνει και εν πολλοίς καταργεί τις, σε κάθε κοινωνία, πάντοτε παρούσες αλλά και πάντοτε άγραφες, συμφωνίες και συναποδοχές που, μοιραία, απαιτούν συνομολογία αρχών και ηθικές επιλογές αυταπόδεικτες και όχι επιβαλλόμενες. “…Ο καιρός όλα τα φέρνει…” στιχουργείται κάπου στην Παλατινή Ανθολογία. Άραγε θα υπάρξει επαναφορά;

Σήμερα είναι “…καιρός να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά…” κατά πως λέει ο Σεφέρης αλλά και να τολμήσουμε (έστω για μια στιγμή) να αναλογιστούμε την Ελλάδα με σκέψη θετική και με πίστη σε ένα μέλλον που, τελικά, αν και αβέβαιο, είναι στα χέρια μας…. Ίδωμεν.