Εκ νέου ο φίλτατος Πετεφρής, κατά κόσμον Πάνος Θεοδωρίδης, ξυνέγραψε, ως παλαιόθεν είθισται, ξυγγραφή ενδιαφέρουσα και εμβριθή, σχετικήν με τα εις Νέαν Μανωλάδα επισυμβαινόμενα και τις, εν ομονύμω τόπο, εκτρεφόμενες Φράουλες.
Την παραθέτω, εις πείσμα του μη επίκαιρου πλέον του θέματος, ων βέβαιος πως η γνώση και η ανάλυση πάντοτε (ως μύρια κακά) έπονται:
ΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ(πρώτη από τρείς συνέχειες)
Πλατφόρμες ανοιχτές που τις έσερναν τραχτέρια στα Γιαννιτσά του φθινοπώρου. Γεμάτες νέα κορίτσια που φορουσαν άσπρα φακιόλια που άφηναν μόνο μιά σχισμή γιά να βλεπουν. Ζουσαν σε μεγάλες αποθήκες σε αχυρένια στρώματα, και όλη μέρα μάζευαν τα μπαμπάκια. Ηταν πολλες, σε ομάδες των είκοσι, των τριαντα. Στην αποθήκη του Αρβανίτη, απέναντι απο το εκκοκιστήριο του Εφαρμοστίδη, απ΄οπου με έστελναν να φέρνω το κρασί και άδειαζα τη μισή νταμιτζάνα στο δρόμο, τις έβλεπα να κάθονται στο έβγα της σιδερένιας πόρτας, βραδάκι.Η μάνα μου έλεγε πως ήταν απο τη Σιθωνία, μιά παράξενη χώρα που άκουγα γιά πρώτη φορά.
Ο κάμπος των Γιαννιτσών ήταν απέραντος και το νερό ρηχά, αφου αποξηράνθηκε η λιμνη και οι γκιόλες ολογυρα και έγινε ένα τεχνητό ποτάμι που το έλεγαν Λουδία.Κανένας δεν τον έλεγε καμπο. Βάλτος. Ηταν ο βάλτος. Σαν τον σακάτη που του έλειπε το πόδι και νόμιζε πάντα πως έχει και τα δύο. Βάλτος δεν υπήρχε απο το 1938, αλλα ήταν 1953 και κανένας δεν το πίστευε. Ζουσαν οι περισσότεροι που όταν έφευγαν τα νερά,τραβηγμένα απο την τέχνη της Φαουντέσιον, στη λίμνη και στις γκιόλες, στα σάζια και στα καλαμια ανάμεσα σκαλωναν, βγάζοντας φριχτόν συριγμό απο τη φούσκα τους που έχανε τον αέρα και σπαρταρουσαν, τα ψάρια του γλυκου νερου. Τούρνες ,γριβάδια, κουτόψαρα, γατόψαρα, χρυσόψαρα, μπριάνες,ψιλαδούρα, πρεκιά,χέλια μαύρα και χέλια πράσινα. Απο γόννο έως κάτι τέρατα τριάντα οκάδες και παραπάνω.Ηταν πάνω απο δυό εβδομάδες που έτρεχαν απο την πόλη και τα γύρω χωριά με κάρα και με χαράρια και τσιβάλια να μαζέψουν τα πσάρια.Τον γόννο με τον τενεκέ. Ανέβαιναν στα χωριά και εκεί, νιζνάμηδες έμπειροι τα παστωναν, διότι οι Πόντιοι και οι Καραμανλήδες, την μόνη λίμνη που είχαν δεί ήταν θεωρητικώς την Αχερουσία, καθώς πληθος αμέτρητο απο αυτους πέθαινε απο ελονοσία και θέρμες. Οι Τρακατρούκηδες ήξεραν, επειδή πολλοί ήξεραν την Απολλωνιάδα λίμνη της Βιθυνίας και ζουσαν στα πρόσγεια του Βαρδάρη που πλημμύριζε συχνά τα χωρια τους, ώσπου να γίνει το φράγμα επι Καραμανλή. Σιθωνία, όπως λέγαμε αργότερα Τσουμπο- τσάμπο που χορεύανε μάμπο, τόσο μακρυνή.Κι όταν πήγαμε στο Μαρμαρά παραθέριση, έτος 1958 , οι περισσότερες κυράδες μπορεί να μη ήξεραν τον Πολυγυρο και τα Μουδανιά και θεωρουσαν το Λιτόχωρο Τσούμπο Τσάμπο, αλλα τα Γιαννιτσά τα ήξεραν όλες. Οι περισσότερες γυναίκες, και οι κόρες τους, εφηβίνες,ακόμη πήγαιναν, αφου δεν υπήρχε τότε παραθέριση και δεν κάτεχαν πως μπορεί να έβγαζαν λεφτά απο αυτό το νέο επάγγελμα, να τα παίρνεις απο κατι σαχλοκούδουνα που τα έλεγαν τουρίσται. ΕΚεί, μάθαμε γιά τον τρόπο που ζουσαν αφου οι Γιαννιτσιώτες δεν ήταν ομιλητικοί, έτσι που δεν ξέραν σε τι διάλεκτο , ιδιόλεκτο γλωσσα και προφορά θα τους έλεγε καλημέρα ο γείτων.Τους μαγείρευαν οι γυναίκες του σπιτιού του νοικοκύρη, συνήθως όσπρια αλλα και μιά φορα την εβδομάδα μακαρόνια η γιοφκάδες με κυιμά.Είχε πράσινο σαπουνι και δυό βρυσάκια κρεμαστά γιά να πλενονται και πετσέτα έφερναν απο την Σιθωνία.Γύρω απο τα χωράφια, και στις αποθήκες, βομβουσαν οι αγαπητικοί ντυμένοι με πουκάμισο-παντελόνι και είχαν τσιγάρα πακέτο των 10, νυχοκόπτη και το νύχι του μικρου χεριού μακρύ, ως απόδειξη πως δεν είναι χειρώνακτες αλλα χασομέρηδες, άρα η μαλαπέρδα τους ήτο ενεργός και όχι σκοτισμένη απο την μαύρη φτώχεια. Ετσι, οι γυναίκες απο τη Σιθωνία (παραμένει γιά μένα μιά ξένη χώρα, παρότι την κοιμήθηκα πολλες φορές) είχαν γιά τα Γιαννιτσά μιάν αγαθή συνειρμική σειρά σκεψεων, φτερουγίσματος καρδιάς και πνευμάτων της νύχτας, παρά τη δουλειά που έρριχναν.
AI ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ/ 2
Αρχές δεκαετίας του 90 φάνηκαν στην Αγροσυκιά οι πρώτοι Αλβανοι. Τους βλεπαμε έως τότε σε γραμμές κατ άνδρα να ροβολάνε σε ραχουλες απο το Βόιον όρος έως το Βέρμιο και το Σινιάτσικο ή να κρύβονται στο βάλτο σε λόχμες απο θάμνους δίπλα στην λιμνοψαροταβέρνα του Ριμπά, με τα τσιμεντένια γλυπτά γριβάδια, εκεί που αγρότερα έγινε κεντρο κωπηλασίας. Είχε γέφυρα και βόλευε να πάς όπου ήθελες απο Αιγίνιο και Επισκοπή έως Κοπανό και Γαλατάδες. Ηταν καλοκαιράκι και φάνηκαν δύο νέοι, δείχνοντας ένα παλιόχαρτο δήθεν επίσημο που μύριζε απο μακριά ιδιοκατασκευή. Του ενός το χαρτί είχε και την φωτογραφία του, που την είχαν τραβήξει μάλλον όταν ζουσε ο Μάο-ήταν ίσαμε παιδιού δέκα χρονών.Στο χωριό δεν είχε δουλειές και τα τελευταία μαζέματα τα έκαμναν γύφτοι της Γουμένισσας, που πάστρευαν οικογενειακώς ολόκληρα μποστάνια η μπαμπάτσα και έπαιρναν ένα ποσοστό της παραγωγής. Οι Αλβανοι δεν είχαν δεί τέτοιες καλλιέργειες, μήτε τόσα κοτέτσια. Ηταν ζαρωμένοι και ντροπαλοί. Ολα τα σπίτια όμως είχαν ανάγκη μικροδουλειές. Οι άνδρες όταν δεν έπαιζαν βιδωτή τριανταμία με τον σαλιγκαρά, ήταν ήδη πτώματα στην κόλαση, αφου είτε είχαν μεγάλα ζώα και έδιναν το γάλα στην ΜΕΒΓΑΛ είτε ερχόντουσαν καλυμένοι κουνούπια απο τα βραδυνά ποτίσματα γιά ένα σουβλάκι στον Στέφο με τέσσερις μπίρες. Ο ένας επισκεπτης ήταν καλός στα χτισίματα και ο άλλος στα επιχρίσματα και βαψίματα.Δεν είχαν ξαναδεί πινέλο, πλαστικό χρώμα ρεπουλίνη ή λαδομπογιά.Εκοβαν το χόρτο απο μιά παλιά σκουπα και είχαν πινέλο Εφτιαχναν το χρώμα απο χώμα καθαρό, λιγο γύψο και σκονες, ώχρες, λουλάκια και έτσι,κατι φλωρεντινά και πομπηιανά τρομερά. Εμείς τους δώκαμε ένα κοτέτσι, να το σκεπάσουν και ένα μονοπατάκι απο την αμυγδαλιά έως τις παράγκες που ήταν τα βιβλία.Με κροκάλες απο το ποτάμι και δυό σακκιά τσιμέντο, άμμο και χώμα έκαναν ένα αριστουργημα. Θυμάμαι που τους φέραμε παγωτό και όταν το δοκίμασαν, το άφησαν παραξενεμένοι στον ήλιο και έλυωσε. Ήταν τύπος και υπογραμμός.Αν βέβαια ήξεραν και τι είναι τύπος και υπογραμμός, θα ήταν καλυτερα. Τρώγαμε μαζί, και θέλησε ο χτίστης να βαφτιστεί. Εγινε κι αυτό. Μετά χάθηκε μια μπλούζα απο μιά μπουγάδα, που την εφόρειε ένας γείτονας είκοσι χρόνια όταν άρμεγε και έγινε της πουτάνας. Κάναμε δικαστήριο και ήθελαν να τους ανασκολοπίσουν. Κατάλαβα πως είχαν διαφορετική αίσθηση της ιδιοκτησίας: καθώς άν είχαν μπαχτσεδάκι στην Αλβανία έτρωγαν φυλακή, όπως και άν έβαζε κραγιόν μιά κοπέλα, πάλε φυλακη, ασκηθηκαν να αποκτουν ό,τι ήταν αφύλαχτο.Τους το εξηγήσαμε και δεν συνέβη τίποτε ποτέ απο κλεψιές.Ηρθαν με τον καιρό πολλοί, έκαναν εργολαβίες αναλαμβάνοντας τελειώματα σπιτιών απο το καραγιαπί δέκα φορές φτηνότερα απο τους εργολαβους. Το χωριό άλλαξε όψη απο τα μερεμέτια. Μιά μέρα ήρθε η αστυνομία και μάζεψε όσους βρήκε επειδή το αφεντικο που έκανε το μεγαλυτερο σπίτι και τους χρωστουσε 360 χιλιάρικα (με τα υλικά) δεν τους τα έδωσε. Εγιναν θηρία ανήμερα και ανίσχυρα. Ο βαφτισμένος ήθελε να γίνει εργολαβος. ΤΟ όνειρό του ήταν μιά μπετονιέρα. Εκανε λογαριασμους και απείχε απο τον πλούτο ίσαμε πέντε χρόνια. Τον πήρα μαζί μου Σαλονίκη με το αμάξι να δει τη θάλασσα. Νόμιζα πως θα εφρίκαρε, αλλα πρίν, στη αερογέφυρα της Μοναστηρίου σκώθκε το σασί κα είδε αναρίθμητες κίτρινες και πορτοκαλιές κυλινδρίτσες με τις δυό ρόδες τους και το χειριστήριο. Δάκρυσε. "Νουνό, μπετονιέρε!!!" ψέλλισε μέσα στους λυγμους του. Είχε δει το Ελδοράδο, το Θαβώρειο φώς της ζωής του.Επιστρέφοντας,ήρθαν στο χωριό Βούλγαροι που έμεναν στο ρέμμα. Εφαγαν όλες τις χελώνες ψήνοντάς τες στο καβουκι τους με τα άντερα. Τους έδωσα να ρίξουν έναν τοίχο, να μεγαλώσει το δωμάτιο. Ο ένας ήταν δικαστής και οι άλλοι άπαντες επιστήμονες και της ιντελλιγκέντσιας. Φεύγοντας, απο το σπίτι έλειπε ένα σπιραλ αντικουνουπικης κοπρίας. Δεν τρωγόταν εύκολα ρημάδα η χελώνα κάτω απο την σκόνη των πλατανιών. Αργότερα ο Αλβανός μου έφερνε να φυλάω τα λεφτά του "επειδή χάλασε νουνο η πιάτσα και έχει όλο Αλβανοι και Μπίλγκαροι".Ηταν οι συμμορίες που πλακωσαν μετά τις Πυραμίδες.Και οι Ελληνες που στρατολογουσαν σκληρά αντράκια.
AI ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ/3
Τον ισχυρισμόν μου τούτον αποδεικνύει όχι
μόνον η μέχρι σήμερον συνεχιζομένη δράσις των κατοίκων της Στερεάς, οι οποίοι
σεμνύνονται δια τα πειρατικά των κατορθώματα, αλλά και οι παλαιοί ποιηταί, εις
τους στίχους των οποίων απευθύνεται πάντοτε στερεότυπος προς τους καταπλέοντας
η ερώτησις εάν είναι πειραταί, καθόσον ούτε οι ερωτώμενοι εθεώρουν το έργον τούτο
ανάξιον δια τους εαυτούς των, ούτε οι τυχόν απευθύνοντες την ερώτησιν αυτήν
υβριστικήν. Και επί της Στερεάς, άλλωστε, ελήστευαν οι μεν τους δε. Και μέχρι
σήμερον διατηρείται η συνήθεια αυτή της κατά κώμας οικήσεως και της διαρπαγής εις πολλά μέρη της Ελλάδος
σήμερον διατηρείται η συνήθεια αυτή της κατά κώμας οικήσεως και της διαρπαγής εις πολλά μέρη της Ελλάδος
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, Μετάφραση Βενιζέλου,
διαδίκτυο.
Και τουλάχιστον ένας βαμβακοκλώστης των
αρχών του 19ου αιώνα
αντιμετώπιζε την κατάσταση (της αναζήτησης μικρής αξίας μετρητών) κλιμακώνοντας
την καταβολή των μισθών. Νωρίς το πρωί πλήρωνε το ένα τρίτο των υπαλλήλων και
τους έστελνε να κάνουν τις αγορές του νοικοκυριού. Μέσα σε μια δυο ώρες τα
χρήματα είχαν περάσει από τα ταμεία των καταστηματαρχών και είχαν επιστρέψει
στο εργοστάσιο. Τότε ήταν σε θέση να πληρώσει και να «διοχετεύσει» στην αγορά
μια δεύτερη ομάδα εργατών. Με τον τρόπο αυτό, πριν τελειώσει η μέρα όλοι είχαν
πάρει τους μισθούς τους και είχαν κάνει τις αγορές τους.
Η ΦΡΑΟΥ
+ ΛΙΤΣΑ ( Frau Litsa)
Τέρμα οι λογοτεχνίες, τα γράμματα και οι
τέχνες, αλλά και το κλάημα για το αίμα που ρέει. Από την Χουέλβα στα
μικρασιατικά παράλια, η Φράου εκδίδεται με διαφορετικά καλλιτεχνικά ψευδώνυμα.
Στην χώρα μας είναι η Λιτσα.
Η δομή του άρθρου μου: επιλεγμένα κείμενα
αναφοράς, από πολλά περισσότερα που ξεσκίστηκα να διαβάζω, και ακολουθεί μια
σύνοψη για βιαστικούς και έπεται ένα κείμενο με εκβλαστήσεις, προσωρινό.
Ξεκινάμε
ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ)
1
Ντίνα Δασκαλοπούλου «Ε» 30 Μαρτίου 2008
Επιτέλους και μια ιστορία επιτυχίας.
Επιτέλους και κάποιοι καλοί Έλληνες: δουλευταράδες, ανοιχτόμυαλοι,
ριζοσπαστικοί και πετυχημένοι. [] Η Νέα Μανωλάδα είναι η «πατρίδα της
φράουλας». []«Η ζωή μας άλλαξε το 2005 με την συμμετοχή μας στην Fruit Logistica» []οι καλλιεργούμενες
εκτάσεις στην περιοχή θα φτάσουν τα 10.000 στρέμματα! []«Αντιμετωπίζουμε οξύ
στεγαστικό πρόβλημα με τους εργάτες» []Η Νέα Μανωλάδα είναι μικρό χωριό. Δεν
κρατάει παραπάνω από 2.000 κατοίκους. Αν συνυπολογίσεις και τους μετανάστες, ο
μόνιμος πληθυσμός της είναι περίπου 3.500 άνθρωποι. Το καλοκαίρι άλλοι 1.500
ξένοι εργάτες συρρέουν εδώ από όλη την Πελοπόννησο για την συγκομιδή του
καρπουζιού. []Το χωριό έχει 2 φούρνους, 4 μίνι μάρκετ, μερικές καφετέριες και
κάποια ταβερνεία. []Οι μετανάστες μένουν σε μικρά σπίτια μέσα στο χωριό –
κυρίως οι Αιγύπτιοι και οι Αλβανοί. Οι περισσότεροι όμως ζουν σε δικούς τους
οικισμούς στις παρυφές της Μανωλάδας. []Η
ίδια δηλώνει τσιγγανοβουλγάρα από το Ρούσεν. Είναι κι άλλοι δικοί σου εδώ;
«Πολλοί. Εδώ στη δικιά μας γειτονιά είναι Βούλγαροι, Τσιγγανοβούλγαροι και
Ρουμάνοι. Παραπέρα είναι από άλλες χώρες. Να φύγεις τώρα γιατί άμα σε δει το
αφεντικό, δεν θα με πάρει ούτε αύριο στη δουλειά». Γύρω από το χωριό απλώνονται
τέσσερις παραγκουπόλεις. []«Κάποιος ξερίζωσε μέχρι και το αμπέλι του για να
στήσει τις ρουμ του λετ τενεκεδουπόλεις» []«Εκατό με 150 ευρώ το μήνα πληρώνουν
για να στήσουν το παράπηγμα που συνήθως παίρνει νερό και ηλεκτρικό – παρανόμως
εννοείται – από κάποιο καλύβι []Τι εννοείς για τις βεβαιώσεις; Και τι εννοείς
ότι ο αφέντης σε πληρώνει; Και το εννοείς ο αφέντης γαμώτο μου; Θα σας εξηγήσω
τι εννοεί. Εννοεί ότι κάποιοι υπάλληλοι του δήμου πλούτισαν νομιμοποιώντας με
πλαστά έγγραφα τους αλλοδαπούς εργάτες. []Από την έρευνα των «αδιάφθορων» της
ΕΛ.ΑΣ βρέθηκε επίσης ότι στην διαδικασία εκμετάλλευσης των αλλοδαπών
συμμετείχαν και πολλοί ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων στην εν λόγω περιοχή που έχουν
δηλώσει επάγγελμα αγρότη. []Κι όταν ο Τζαμάλ είναι χαρούμενος γιατί απλώς
πληρώνεται, εννοεί ότι το αφεντικό δεν τον καρφώνει στους μπάτσους στο τέλος
της σεζόν. []Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ήρθαν εδώ κάποιοι
ακτιβιστές, έχουν να δουν γιατρό αυτοί οι άνθρωποι. Οπότε, πονάει κεφάλι;
Ντεπόν. Πονάει στομάχι; Ντεπόν; Κάηκαν μαγειρεύοντας; Ντεπόν. []22 ευρώ – 8
ευρώ κάτω από το μεροκάματο του ανειδίκευτου εργάτη. Κι όταν χρειαστεί να
δουλέψουν υπερωρίες μετά τις 5 το απόγευμα μέχρι το βράδυ, παίρνουν 3,5 ευρώ
την ώρα. []Με το πόδι πέρασα στο
Πακιστάν. Μετά, πόδι πόδι, πήγα στο Ιράν. Μετά πάλι πόδι, στην Τουρκία. Σε κάθε
χώρα πλήρωνα τον κομάντο 800 δολάρια. Κάθε χώρα άλλο κομάντο. Αυτός ξέρει τα
περάσματα και μας ταΐζει. Το πιο ακριβό πέρασμα είναι από Τουρκία σε Ελλάδα.
Αυτό 2000 δολάρια». []Εισπράττει το μεροκάματό του και μετά σαν κύριος πληρώνει
τους λογαριασμούς του: 1 ευρώ την ημέρα για το ενοίκιο της παράγκας, 3 ευρώ την
ημέρα στον νταβατζή του (τον τοπικό μαφιόζο δηλαδή που εισπράττει τα χρήματα ως
προστασία), 5 ευρώ την ημέρα για το φαγητό του στον αφεντικό του. Όχι στον ίδιο
ασφαλώς, στη γυναίκα ή στην ξαδέρφη ή στον θείο του. Στο μίνι μάρκετ των οποίων
είναι «υποχρεωμένος» να ψωνίζει το φαγάκι του. []«Δουλεύουν με την προκλητική
ανοχή των τοπικών αρχών. Και μέσα στο κόλπο είναι όλη η τοπική κοινωνία. Ο ένας
που ξεπάτωσε το αμπέλι του για το νοικιάσει σε λαθρομετανάστες για να στήσουν
παράγκες κι ο άλλος που τους πουλάει υπερκοστολογημένα τρόφιμα κρατώντας τους
τα χαρτιά». []Τι να πεις όταν ο Δήμος αντί να χτίσει σπίτια για τους
μετανάστες, παραχωρεί την έκταση για να χτιστεί γήπεδο του γκολφ; []Ή, όταν ο
αστυνομικός που καλείται να ελέγξει τον τσιφλικά είναι γιός του; []Οι
πληροφορίες μας λένε πως οι μικροί γαιοκτήμονες «νοικιάζουν» με τη μέρα
εργάτες, οι τσιφλικάδες όμως εισάγουν τους δικούς τους. []Οι εργάτες πληρώνουν
ενοίκιο για να ζουν χωρίς θέρμανση, χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς πόσιμο νερό, χωρίς
τα στοιχειώδη μέτρα υγιεινής. Μέσα στα χωράφια οι τσιφλικάδες λειτουργούν
παράνομα μίνι μάρκετ από τα οποία αναγκάζουν ο καθένας τους «δικούς του»
εργάτες να ψωνίζουν καθημερινά διάφορα προϊόντα τα οποία δεν υπόκεινται σε
κανέναν αγορανομικό ή υγειονομικό έλεγχο». []ο τσιφλικάς όταν αντιλήφθηκε την
έρευνα του Έψιλον σήκωσε μέσα σε μια νύχτα το παράνομο μίνι μάρκετ και το
μετέφερε σε μικρή ρεματιά μακριά από τα μάτια των ενοχλητικών. []Τι έχει κάνει
για όλους αυτούς τους ανθρώπους ο Δήμος Βουπρασίας και η Νομαρχία Ηλείας όταν -
όπως δείχνουν επίσημα έγγραφα - το πρόβλημα είναι σε γνώση τους ήδη από τις
αρχές του 2000; Τι κάνει ακριβώς το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, η Εισαγγελία, η
Αστυνομία; Οι τοπικοί βουλευτές; []Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στην Ισπανία,
παίζεται η ίδια ακριβώς ιστορία με τους εργάτες της φράουλας. Στη Νότιο Ιταλία
έτσι ακριβώς χτίστηκε το «θαύμα της ντομάτας».
Σχόλιο του Π.
Το πρώτο κείμενο του 2008, είναι
γραμμένο από ικανή πέννα. Η αφήγηση είναι πολύ ισχυρή, αλλά ο κώδικάς της έχει
στόχο την ενημέρωση του ήδη στρεσσαρισμένου αναγνώστη: δεν ανήκει στα κείμενα
που τον κώδικα τους μπορεί να μεταβολίσει ο δικαστής και ο αστυνομικός.
Στοιχεία που θέλω να κρατήσετε: η κλασική φιλελεύθερη συνταγή που αποδίδει, με
αντάλλαγμα την καταπίεση της αδήλωτης εργασίας. Ορίζονται οι εντυπωσιακές
κατηγορίες καλλιεργητών, που όλο και λιγότερο θεωρούν τους εαυτούς τους γεωργούς
και τα παραπληρωματικά εισοδήματα από το φαγητό, την προστασία και το ενοίκιο
για να μένουν οι μετανάστες. Η διαπλοκή δεν θα μπορούσε να βγάλει και τρίτο
μάτι, αφού δύο μόνον οφθαλμούς διαθέτουν οι θνητοί. Οι ενδεχομένως υπεύθυνοι
ονομάζονται.
2
Φράουλες Μανωλάδας 28/03/2011 Από το 280ο φύλλο της εφημερίδας Agrenda.
Η μοίρα της
ευρύτερης περιοχής της Μανωλάδας, που έχει ταυτιστεί πλέον με την ελληνική
φράουλα, άλλαξε όταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 η Geoplant των Γιάννη
Διασάκου, Τάκη Λαϊνά και Φάνη Παπανικολόπουλου, εισήγαγε νωπά φυτά φράουλας για
φύτευση από τον Οκτώβριο και όχι κατεψυγμένα, όπως συνηθιζόταν μέχρι τότε. Στη
συνέχεια, όμως, η Geoplant δεν έμεινε εκεί. Δημιούργησε το 2001 το
συσκευαστήριο στα Λεχαινά, το οποίο εξυπηρετεί ολόκληρο το νομό και το
παραγωγικό δυναμικό του σε φρούτα και λαχανικά, αλλά το 2004 ήταν η
χρονιά-ορόσημο. Με τη στήριξη της εταιρείας των τριών ανδρών, ιδρύθηκε η Ομάδα
Παραγωγών «Υρμίνη», με σκοπό να ξεκινήσει τις εξαγωγές. Και είναι πλέον το 75%
των καλλιεργητών φράουλας στην Ηλεία. Εξάλλου από τα 1.600 στρέμματα που ήταν η
καλλιεργούμενη έκταση με φράουλες το 2004, έχει αυξηθεί σήμερα στα 9.000
στρέμματα και συνεχίζει να αυξάνεται. Μεγάλη είναι και η ώθηση από την εμπορική
τιμή του προϊόντος, που διατηρείται σταθερά στα 1,80-1,90 ευρώ το κιλό για τις
φράουλες προς εξαγωγή από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο, ενώ αυτή τη στιγμή στην
Ελλάδα φτάνει τα 2 ευρώ το κιλό με φθίνουσα πορεία μέχρι το καλοκαίρι που
μπορεί να φτάσει μέχρι κάτω από το κόστος. Να σημειώσουμε εδώ ότι σύμφωνα με
τους υπολογισμούς της Geoplant, το καλλιεργητικό κόστος για έναν παραγωγό
βρίσκεται γύρω από το 1,10 ευρώ ανά κιλό, ενώ το κόστος πρώτης εγκατάστασης μιας
φυτείας φράουλας σε θερμοκήπια τύπου τολ φτάνει τα 5.000 ευρώ ανά στρέμμα. []Τα
τελευταία χρόνια υπάρχει πολύ έντονη κινητικότητα όσον αφορά τις ποικιλίες. []Ο
λόγος είναι ότι η Camarosa είναι 20 χρονών πια και έχει αρχίσει να έχει
διαφόρων ειδών προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι σιγά-σιγά τείνει να υπάρξει
εκφυλισμός της ποικιλίας. []Το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας που έχει τα
δικαιώματά της, δεν την υποστηρίζει επιστημονικά όσο παλαιότερα, γιατί στις ΗΠΑ
έχει αντικατασταθεί από άλλες και έχει εκλείψει. []Είναι πολύ μεγάλο το κόστος.
Η εγκατάσταση ανά στρέμμα είναι περίπου 5.000 ευρώ και μπορεί να διατηρηθεί 5-7
χρόνια. Κάθε χρόνο, όμως, αλλάζουν τα φυτά και τα εργατικά ξεπερνούν τα 70
ημερομίσθια το στρέμμα []Σίγουρα όλοι στη δυτική Ευρώπη ζητάνε Global GAP. Και
ορισμένοι ζητάνε IFS ή BRC. Για παράδειγμα ο γερμανικός όμιλος σούπερ-μάρκετ
Edeka ζητά IFS, οι Βρετανοί BRC. Βέβαια, αυτούς τους πελάτες δεν μπορούμε να
τους καλύψουμε σε ποσότητες ακόμα. Εχτές είχαμε επιθεώρηση στο συσκευαστήριο
από την IFS. []Ο κ. Παπανικολόπουλος θυμάται ότι για να ιδρυθεί η Υρμίνη
«είχαμε δώσει μάχη για τη μείωση του ελάχιστου ορίου μελών που ζητούσε ο νόμος
για την ίδρυση και αναγνώριση Ο.Π. Οπωροκηπευτικών. Τότε ο νόμος ζητούσε 100
άτομα και η Υρμίνη διέθετε 32. Αλλά τα καταφέραμε και άλλαξε το θεσμικό
πλαίσιο. Ιδρύσαμε Συνεταιρισμό Ειδικού Σκοπού, ο οποίος στη συνέχεια ίδρυσε
Ο.Π. Συνεταιρισμού ειδικού σκοπού». []Η άποψη που επικράτησε και στην ομιλία
του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Σκανδαλίδη, στην Πάτρα, σχετικά με το
«καλάθι» της δυτικής Ελλάδας, ήταν ότι θα έπρεπε να υπάρχει μια ομάδα ανά
προϊόν ανά νομό ή περιφέρεια. []Η πρώτη του κίνηση, μόλις μπήκαμε στο τολ ύψους
3,5 μέτρων
και πλάτους 7 μέτρων ,
ήταν να μου προσφέρει φράουλα κατευθείαν από το φυτό, χωρίς να την πλύνει και
μάλιστα έφαγε και ο ίδιος για να δείξει πόσο αυστηρά τηρούνται τα πρωτόκολλα
φυτοπροστασίας στη συγκεκριμένη εκμετάλλευση αλλά και στην περιοχή γενικότερα.
[]Αποτέλεσμα της στροφής της δεκαετίας του ’90 ήταν να κυριαρχήσει η Μανωλάδα
στην εγχώρια αγορά και, το 2004, 32 παραγωγοί να ιδρύσουν τον Αγροτικό
Συνεταιρισμό ειδικού σκοπού «Η Υρμίνη».. []Είναι Σάββατο μεσημέρι και η
παραγγελία για την Ιταλία πρέπει να φορτωθεί στις 2 για να προλάβει το καράβι
στο λιμάνι της Πάτρας. []Οι Ιταλοί ζητάνε το προϊόν χωρίς όνομα, οι Γερμανοί
βάζουν τις δικές τους ετικέτες, οι Βρετανοί ή άλλες αγορές αγοράζουν επώνυμο
προϊόν. []Χάνονταν πολλοί τόνοι στη Μανωλάδα. Τώρα, ανήμερα το Πάσχα φορτώνουμε
φράουλα για να είναι εφοδιασμένα τα σούπερ-μάρκετ τις επόμενες μέρες. Στη
συνεχή ροή της παραγωγής από το χωράφι στο ράφι, ώστε να μη μένει απούλητο
προϊόν, βοήθησαν οι ψυκτικοί θάλαμοι, που διαθέτουμε και εδώ, αλλά διαθέτουν
και οι αλυσίδες σούπερ-μάρκετ και οι χονδρέμποροι στις λαχαναγορές». []Η
συνεργασία με τους παραγωγούς έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη Geoplant, η οποία
έχει αποφασίσει να συνεργαστεί με κάποιους επιλεγμένους παραγωγούς ενισχύοντάς
τους και με χρηματοδότηση, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος της
εγκατάστασης. Εξάλλου, εάν περιμένουν τα προγράμματα του υπουργείου Αγροτικής
Ανάπτυξης για να ενισχυθούν, μπορεί να χάσουν το… τρένο. []Η Geoplant έχει
ιδιόκτητα 350 στρμ. απλά θερμοκήπια, με φράουλες και εναλλακτικά φυτεύει
κολοκύθι, πεπόνι, μαρούλι, καρπούζι και αρακά. Από κει και πέρα, εξηγεί στην
Agrenda ο κ. Λαϊνάς, «κλείνουμε συμβάσεις με παραγωγούς, για πατάτα, μπρόκολο,
κουνουπίδι, καρπούζι, φράουλα, με παραγωγή πάντα πιστοποιημένη όπως η δική μας.
Οι συνεργαζόμενοι παραγωγοί στη φράουλα αυτή την ώρα είναι περίπου 500 στρμ.
θερμοκήπια. Ο συμβαλόμενος μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την εταιρεία μας για να
ξεκινήσει την εγκατάστασή του, συμψηφίζοντας την αγορά του προϊόντος με τις
δαπάνες εγκατάστασης σε ένα εύλογο διάστημα αποπληρωμής του κεφαλαίου.
Σχόλιο του Π.
Η ακραιφνής
ιδιωτική πρωτοβουλία. Ασκεί μικτή πολιτική και σωστά ακολουθώντας την παλιά εμπορική
συνταγή «ό,τι μας κάτσει πρώτο». Έχει ενδιαφέρον η απαξίωση της ποικιλίας Camarosa «που δεν υποστηρίζεται από τον
εφευρέτη της, ένα πανεπιστήμιο» (βλέπε όμως το κείμενο 3).Επίσης το 2011 τα απαιτούμενα
ημερομίσθια ετησίως ανά στρέμμα είναι 70, στο κείμενο 4 της ίδιας ομάδας
επιρροής, είναι «τουλάχιστον 80-90». Εξάλλου όλοι οι μετανάστες αναφέρουν πως
εισπράττουν 22 ευρώ, ενώ κανένας εργοδότης δεν συμφωνεί: η ταρίφα παίζει από
23-25 και σε μια (αθησαύριστη εδώ) περίπτωση τα 35. Τα δύο πιο ενδιαφέροντα
σημεία είναι (α) πως η πρωτοβουλία εντάχθηκε σε ΟΠ εφευρίσκοντας το νεοελληνικό
«συνεταιρισμός ειδικού σκοπού» δηλαδή υπήγαγαν μια ΑΕ σε ΑΕ ειδικού σκοπού, που
υπάρχει, αλλά ως πρόθεμα έβαλαν τον όρο «συνεταιρισμός», όρο φορτισμένο «αγροτικά»
που υποτίθεται πως κρύβει μεγάλο αριθμό ισοτίμων μεσακατηδων, ενώ εδώ έχουμε
καθαρά μια ιδιωτική εμπορική-παραγωγική εταιρεία που έχει συμβόλαια με
καλλιεργητές. Το (β) είναι ακόμη πιο εξαρτησιογόνο: τα λεφτά των υποδομών. Ο
«συνεταιρισμός» χρηματοδοτεί τους καλλιεργητές διότι αλλιώς, αν περιμένουν τα
προγράμματα, άστα και βράστα. Στην ουσία τα λεφτά των προγραμμάτων υπάρχουν και
δίδονται από το υπουργείο (βλέπε στο γουγλη περιοδείες του Τσαυτάρη και δηλώσεις)
αλλά μάλλον τα παίρνει η εταιρεία, η οποία επιπλέον «συμψηφίζει» της αγορά του
προϊόντος με τις δαπάνες εγκατάστασης, που σημαίνει πως κάνει στους
καλλιεργητές, αυτό που κάνουν οι καλλιεργητές στους εργάτες τους....
3
Αρχές του 2012
Η Βαγγελάτος Α.Ε. από φέτος μπαίνει πολύ
δυναμικά στην καλλιέργεια του προϊόντος με 650 και πλέον στρέμματα καλλιέργειας
φράουλας σε ιδιόκτητα και νοικιασμένα κτήματα που βρίσκονται στην ευρύτερη
περιοχή της Μανωλάδας Ηλείας. Όπως
μας ενημέρωσε ο κος Μάκης Βαγγελάτος, η εταιρεία δραστηριοποιείται στην εμπορία
της φράουλας την τελευταία πενταετία και πρόσφατα αποφάσισε ότι το έδαφος είναι
πρόσφορο, προκειμένου να προχωρήσει ένα βήμα παραπάνω, παράγοντας και
συσκευάζοντας η ίδια τις φράουλες που διακινεί στην ελληνική αγορά και εξάγει
στο εξωτερικό. Όπως μας εξήγησε ο κος Βαγγελάτος, ποσοστό περίπου 70-75% της
καλλιεργούμενης φράουλας της εταιρείας είναι της γνωστής ποικιλίας Kamarosa. []Σημαντικό κεφάλαιο για την
εταιρεία στην όλη της προσπάθεια αποτελεί το νέο της ιδιόκτητο συσκευαστήριο
στη Λάπα Ηλείας, το οποίο ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο. []Σύμφωνα με τον κο
Βαγγελάτο, η Βαγγελάτος Α.Ε. κατά μέσο όρο διακινεί μια μέση χρονιά περί τους
3.000 τόνους φράουλας, ποσότητα που όπως μας τόνισε πρόκειται φέτος να είναι
αυξημένη κατά 10-15%, λόγω της επένδυσης στην παραγωγή, μια επένδυση η οποία
όπως μας εξήγησε, αναμένεται πολύ σύντομα να επεκταθεί ακόμη περισσότερο, καθώς
πρόθεση είναι μέχρι το καλοκαίρι η επιχείρηση να διαχειρίζεται πάνω από 1.000
στρέμματα φράουλας.
Σχόλιο του Π.
Εδώ έχουμε έναν έμπορο από το 2007
που κατείχε η νοίκιασε πρόσφατα 650 στρέμματα και ενώ είναι παλιός έμπορος,
μπαίνει στα χωράφια των «τεχνοφρικ εταιρειών με τις πιστοποιήσεις». Αυτός
«ενοχλεί» το υπάρχον σύστημα που μνημονεύεται στο πρώτο κείμενο, αλλά όχι σαν
Ρομπέν που θα σώσει το πόπολο, αλλά από τον καπιταλισμό της παγκοσμιοποίησης
αναζητά το φτηνότερο σύστημα του ανατολικού φεουδαλισμού, μάλλον επειδή είναι
μοναχόλυκος με προσωπικές πιθανόν άκρες με ρουτινιέρηδες πολιτικούς: δουλεύει
κυρίως την μη «υποστηριγμένη ποικιλία», έχει και πιστοποιήσεις, αλλά δεν έχει
τρόπο να τους παίρνει πίσω μέρος του μεροκάματου με ψευτοκαταστήματα και
οικογενειακές επιχειρήσεις. Γι αυτό και έχει τύπους που τον προστατεύουν και απειλούν
τους μετανάστες, και ένα τουλάχιστον όπλο δια παν ενδεχόμενο, όχι με
αλατόσφαιρες. Επιπλέον, αφού είναι εκτός συμψηφισμών, «συνεταιρισμών» και άλλα ευρωπαϊκά
του Γιωργάκη που έδωσε από το 2001 το σύνθημα «κόκκινος χρυσός» (από το «Έθνος»)
πρέπει να έχει μετρητά, κι επειδή παντού στον κόσμο η αγορά σε πατάει αν δεν
την πατάς, σίγουρα δίνει καλύτερους όρους στους μεγάλους πελάτες, ως έμπορος,
οι οποίοι παίρνουν το πράμα και του δίνουν επιταγή εξαμήνου το μάξιμο. Κι έτσι
ρίχνει το χρέος στα Μπαγκλαντις. Αποδείξεις; αν διαβάσετε όλο το κείμενο, έχει
το μεγαλύτερο μερίδιο από όλους στην εντόπια αγορά και στη ρώσικη αγορά, δηλαδή
παλιός έμπορος, φρέσκος επενδυτής...
4
2013 Απρίλιος ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ
Η Φράουλα, καλλιεργείται σε
ποσοστό τουλάχιστον 95 % στην Ηλεία και Αχαΐα, με συνολική κάλυψη που σήμερα
ξεπερνά τα 12.000 στρέμματα και με αλματώδη ρυθμό ανάπτυξης (την καλλιεργητική
περίοδο 2003-2004 ήταν μόλις 1.200 στρέμματα). Η καλλιέργεια της Φράουλας στη
μικρή ζώνη που έχει εγκατασταθεί, προσφέρει ετήσιο κύκλο εργασιών περίπου 95
εκατομ. Ευρώ, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο εξαγωγών της αγγίζει περίπου το 90 % της
συνολικής παραγωγής. []Οι εργάτες γης είναι απολύτως απαραίτητοι. Η ανάγκη της
καλλιέργειας ανέρχεται σε τουλάχιστον 80-90 ημερομίσθια / στρέμμα / έτος και
αφορούν κυρίως τη συγκομιδή. []Επίσης αν κάποιος παραγωγός φράουλας προσπαθήσει
να προσφέρει καταλύματα (πχ κοντέινερ με ρεύμα, νερό, τουαλέτα κλπ, αφενός
αντιμετωπίζει προβλήματα αδειοδότησης από δημόσιους φορείς πχ την πολεοδομία.
[]Εργάζονται 6 ώρες, λαμβάνουν 23-25 ευρώ και τα χρήματα αυτά τα προωθούν στη
χώρα. Για τον λόγο αυτό, πολλοί παραγωγοί, []τους παρέχουν, φυσικά χωρίς
κόστος, γη σε δικά τους χωράφια ώστε από μόνοι τους να εγκαταστήσουν
παραπήγματα. []Τις παραπάνω ειδικές προδιαγραφές θα αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν
είτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, είτε οι ίδιοι οι παραγωγοί φράουλας. Μέρος του
κόστους υλοποίησης να το αναλάβουν οι ίδιοι οι αγρότες, ενώ παράλληλα να
χορηγείται η δυνατότητα επιδότησης από προγράμματα όπως πχ το ΕΣΠΑ. Να υπάρχει
η δυνατότητα εύκολης αδειοδότησης για τις παραπάνω εγκαταστάσεις, χαμηλού
κόστους. Χορήγηση Visa ορισμένου στους εργάτες γης που επιθυμούν να εργαστούν
στην Ελλάδα, ενδεχομένως, αν αυτό το επιτρέπει ο Νόμος, κατ΄ αποκλειστικότητα
σε κάθε καλλιέργεια και παραγωγό. []Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούμε τη
δημιουργία μεγάλων καταυλισμών, []η αγροτική οικονομία στηρίζεται σχεδόν κατ’
αποκλειστικότητα σε μετανάστες. Το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και σε άλλες
καλλιέργειες; Οι μετανάστες δε συγκομίζουν ελιές, εσπεριδοειδή, μηλοειδή,
πυρηνόκαρπα; []Από αυτά τον τζίρο της φράουλας, περίπου τα 90 % αποτελούν ξένα
χρήματα και όχι αναμόχλευση Ελληνικών «δανεικών» χρημάτων.
Σχόλιο του Π.
Οι συνεταιριστές ειδικού σκοπού,
αισθάνονται αδικημένοι, αφ΄ ενός διότι αυτοί δεν βαράνε, αφ’ ετέρου είναι
συστημικοί και εξαθλιώνουν τους αγρεργάτες μετανάστες, αλλά μέσα τους υπάρχει ευρωπαϊκό
κεκτημένο: δώστε μας μετρητό, κάντε κι ένα φαστ τρακ και ευχαρίστως να τους
φτιάξουμε μικρούς καταυλισμούς, ήτοι ελαφρές νομαδικές κατασκευές (όλως τυχαίως
θα έχουν κανέναν συνεταίρο) όπως των σεισμόπληκτων χωρίς τόσο Μπιγουντ. Τάλε
κουάλε ωσάν νησιώτες ξενοδόχοι, που φροντίζουν να έχουν εντόπιους μίνι ξενοδοχοϋπαλλήλους,
αλλά ίσα- ίσα για το επίδομα ανεργίας. Οι Έλληνες υπάλληλοι παίρνουν 6 μήνες
την ανεργία και στο διάστημα αυτό δουλεύουν στο μαγαζί που άνοιξαν στη γυναίκα
τους. Τα logistics για 5000 άτομα, είναι μισοί
Θρακομακεδόνες και με 15 τετραγωνικά κατ΄ άτομο, με τζάμπα πράμα 300 ευρά στο
μέτρο, συν λαδόξιδα, βγαίνει μεροκάματο. Χώρια τα μαγαζιά-καντίνες. Αυτοί δεν
πρέπει να έχουν παρακατιανούς τοπικούς υποστηρικτές. Άμα λάχει στέλνουν SMS και
στον «μεγάλο», όποιος και να ‘ναι.
ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΒΙΑΣΤΙΚΟΥΣ
Το μειονέκτημα της «αριστερής» σκέψης είναι
πως δεν καταλαβαίνει πως είναι δυνατόν να υπάρχουν διαφωνίες, διαφορές, μανίες
και αντιπάθειες σε κάποιον μη αριστερό χώρο. Αποτέλεσμα, όταν όλοι είναι καπιταλιστές
βαμμένοι ή πασόκια ή δεξιάντζες, στέλνονται στο (φανταστικό) απόσπασμα, δηλαδή
τους αφήνουν ήσυχους να ζήσουν την ίντριγκα τους, ενώ περιμένουν τους
Σπάρτακους να βαράνε τον εκάστοτε Κράσσο στο δοξαπατρί.
Η Νέα Μανωλάδα για να κατανοηθεί, πρέπει να
τεμαχιστεί σε υποέργα. Και προσωπικά κατέληξα στην εξής περίληψη:
1.Δεν θεωρώ τυχαίο πως το 1985/86 ο Γιωργάκης
πρώτος μίλησε για νέα τζάκια και μόλις άρχισε να τα ανάβει κατήγγειλε τον
Κοσκωτά και γλύτωσε την ανάμιξη. Ο ίδιος μίλησε για κόκκινο χρυσό, μόλις ένα
χρόνο μετά την «εξέγερση» των Αλβανών του 1999, στις περιοχές της φράουλας.
2.Υπαρχει μια ΝΕΠ στα προϊόντα, με πολλά
λεφτά, με συγκεντρωμένες αγορές . Οι πρώτες εφαρμογές έγιναν στην Ευρώπη από
την ηλικία της γλαυκής θύμησης, Ο Πάνος Γεωργίου δούλεψε σε ανάλογα τουρκικά
προγράμματα όταν εμείς οι άλλοι θαυμάζαμε τον Καλατράβαν. Νέα προϊόντα,
αγρότες-επιχειρηματίες. Στην ουσία όχι αγρότες. Σκέτοι επινοητές αναγκών. Με
συμβόλαια οι αγρότες οι όποιοι παραγωγοί, ακόμη και οι σεναρίστες. Πιστοποιημένα προϊόντα, από
«ανεξάρτητους φορείς» πράγμα που επιτρέπει να τρώμε άλογα, ναρκωτικά αναβολικά,
κατεψυγμένα μίγματα για ψωμί.
3. Μόνο θύμα, η εξαρτημένη εργασία. Η βάση της
πυραμίδας. Παιδιά να δουλεύουν σε γνωστές μάρκες αθλητικών, μεροκάματα που αν έφταναν στα 30 δολάρια το μήνα fob άνοιγαν
ένα μπουκάλι νερό για να το γιορτάσουν. Η Φράουλα δεν θα αποτελούσε εξαίρεση.
6.Στην Ελλάδα άρχισε στην στροφή του 2000 με
1200 στρέμματα και φέτο είναι δέκα φορές περισσότερο. Στην Ισπανία είναι δέκα
φορές η Ελλαδα, στη Χουέλβα.
7. Οι ομάδες είναι: Πρώτη: ιδιοκτήτες
χωραφιών. Αυτοί ή νοικιάζουν, ή πούλησαν ή παραμένουν ενεργοί παραγωγοί. Για να
οικονομήσουν, πουλάνε προστασία ή αγοράζουν προστασία και φτιάχνουν μαγαζιά για
να εφοδιάζουν με χρειώδη τους εξαθλιωμένους εργάτες γης.
8. Δεύτερη: οι συστημικοί επενδυτές-
επιχειρηματίες. Αυτοί κάνουν συμβόλαια με τους ιδιοκτήτες ή καλλιεργητές και
έχουν τα κλειδιά για τις μεγάλες αγορές. Δεν υποστηρίζουν τη χώρα, αλλά την
επιχείρησή τους που λένε πως είναι συνεταιρισμός για απροσδιόριστους πασοκικους
λόγους. Και μόνη η αναγραφή στο κείμενο 2, του πως θέλουν το ίδιο προϊόν οι
διάφοροι πελάτες, δείχνει τον «φιλελληνισμό» του εμπορίου. Πάντα έτσι ήταν
βέβαια. Θυμάμαι στην Κύπρο το 1989 που πηγαίναμε για ηλεκτρικά είδη και ο
χονδρέμπορος ρωτούσε αν θέλουμε τα ψυγεία να γράφουν κελβινέιτορ ή φίλιπς ή
ό,τι άλλο.
9. Η βία είναι πάγιο εξαγόμενο από όλα αυτά.
Το αυγολέμονο κατά την εκτίμησή μου το έκοψαν ένας ή αρκετοί «ζημιαραίοι» που
ακολουθούν τα παραδοσιακά εμπόρια του παλιού εμπορικού κόσμου και προέρχονται από
επιχειρήσεις που η προστασία και το βρωμόξυλο δεν είναι άγνωστα.
10. Αλλά φτάνει με τα φανταχτερά, όταν χυθεί
το αίμα. Η κοινωνία που δεχόταν στρατώνες σε κάθε πόλη της παλιάς Ελλάδας ή φύλακες,
όπου οι στρατώνες θα φαινόταν γελοίοι, δεν αγαπούσαν τον στρατό η την
δικαιοσύνη. Τους έγκλειστους έτρεφαν και τρέφονταν. Όπως και αυτά τα ΤΕΙ που
μοιράστηκαν μαζί με Σχολές, παντού στην περιφέρεια. Στην θέση των αγρεργατών και των
μεταναστών, οι φυλακισμένοι, οι πόρνες, οι φαντάροι, τα φοιτητάκια. Κι εκεί οι
δυνάστες τους, χωρισμένοι σε διαφωτιστές και σκοταδιστές. Αλλά τα νούμερα μας λένε
άλλα. Ανοίξτε τα δημοσιευμένα ντοκτορά των ελληνικών σχολών από το Εθνικό
Κέντρο Τεκμηρίωσης. Πάρτε μια όποια σχολή: κάθε δεκαετία, η κλίμαξ από ελαφρώς ανοδική
έγινε πλήρως γεωμετρική.
11. Καμία εξουσία δεν είναι για χόρταση, αλλά
πως γίνεται και χορταίνουν τόσοι από την εξουσία; Η ευθύνη είναι σήμερα και
τώρα, στους έξι βουλευτές της Ηλείας. Λύσεις υπάρχουν δεκάδες. Κλέψτε μία από
τις πετυχημένες αλλού και φτιάξτε την κατάσταση.
Αντί να νομοθετείτε φορολογώντας τα φωτοβολταϊκά. Η Φράου Λίτσα φέρνει κοντά
100 εκατομμύρια. Το χρόνο. Αλλάξτε τις κατανομές. Φτιάξτε την φραουλοπαραγωγή, όπως
και κάθε παραγωγή της «νέας» γεωργίας με το σύστημα των μεριδίων, όπως το
κάνουν αιώνες οι ψαράδες και οι ναυτικοί και είδαν το φώς το αληθινό. Μοιράστε
μοιράδια, όχι μεροκάματα και μιστά. Αουβίντερζεν.
[Για χασομέρηδες
Η παιδική και η εφηβική ηλικία της αδήλωτης εργασίας ήταν το υπόστρωμα
δύο αφηγήσεων που έγραψα, με στόχο μια κατανόηση του πεδίου στρατηγικής υλοποίησης του σχεδίου που συνήθως το
συνοψίζουμε στον παράξενο όρο «Νέα Μανωλάδα».
Θα έχετε προσέξει, τουλάχιστον οι χασομέρηδες που ακόμη διαβάζουν και
δεν «ενημερώνονται», ότι η δομή, ο κώδικας των σχέσεων εργασίας παρουσιάζει μια
σταθερότητα. Αυτή που επέτρεψε στον Ανταμ Σμιθ και στον Μαρξ να γίνουν οι
απόστολοι μιας νέας οπτικής. Στο δίζυγο που κράτησε μερικούς αιώνες αφέντης-δουλος-σύνεργα, ήρθε και κατσικώθηκε η σχέση
αφέντης-δούλος-μηχανή. Ο αφέντης μεταβλήθηκε σε ένα διευθυντικής επίνοιας άτομο
που ακλουθούσε κανόνες φανταστικούς ή πραγματικούς, ο δούλος έγινε εργαζόμενος
που είχε ανάγκη άλλων
κωδίκων. Όπου μηχανές, η δουλειά πήγαινε ρολόι. Αλλά υπήρχαν κενά στην
διαδικασία. Ο εργάτης από έρμαιο των εργαλείων του, έγινε χειριστής μηχανών, αλλά
ο αγρότης παρέμενε το μέγα πρόβλημα στην νέα κατάσταση. Η μετατροπή του εργάτη
σε υπάλληλο γραφείου, δεν παρουσίασε μεγάλες αντιδράσεις - το αντίθετο. Η
μετατροπή του αγρότη σε επιχειρηματία, είχε ένα προβληματάκι: οι αγρότες ήταν
μιλλιούνια, οι επιχειρηματίες μπορούσαν να φτάσουν σε έναν κρίσιμο αριθμό, πάνω από
τον οποίον κατέρρεε το σύστημα.
Εργάτης τον 19ο αιώνα
ήταν ένας λιγόζωος χειριστής μηχανής, ενώ σήμερα είναι blue collar,
ένας γκρινιάρης και αποδοτικός τυπάς.. Μια ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, μια
εταιρεία δομικών κατασκευών, έχουν ανάγκη από συσσωρευμένη εμπειρία για να
υπάρξουν. Το ίδιο ισχύει για ένα συνεργείο αυτοκινήτων που εξειδικεύεται σε μια
μάρκα. Ο εργάτης είναι πλέον μέλος ενός στρατού. Χρειάζεται στολή. Χρειάζεται
να ξέρει τι κάνει, αλλιώς του συμβαίνει ατύχημα. Λειτουργεί σε συνθήκες
χαρακώματος.
Σε ολόκληρο τον πλανήτη, το φάντασμα του Μάλθους χασκογελάει. Το μέγα
Απρόοπτο είναι η επανεμφάνιση της πλεμπας, των πληβείων. Τους λέμε και
καταναλωτές. Οι αρχαίοι πολιτισμοί έζησαν μονίμως με την πλέμπα. Κι όταν
γίνονταν πολλοί, τους ξαπόστελνε σε έναν αποικισμό, ή τους θέριζαν πείνες και αρρώστιες.
Υπήρχε ένα μακάβριο «υπέρ» σε εκείνη τη δομή: η πλεμπα ζούσε λίγο. Λίγο
παραπάνω από έναν ευχαριστημένο σκύλο.
Με τον αιώνα των μηχανών, τα συστήματα αποχέτευσης και την κατακόρυφη
άνοδο του προσδόκιμου ζωής, αλλά και λόγω δύο παγκοσμίων πολέμων, η πλεμπα
έγινε γιγάντια. Στην κυψέλη των μελισσών, η πλέμπα δεν είναι οι εργάτριες ή οι
κηφήνες. Είναι τα αυγά που βγαίνουν από
την κοιλιά της βασίλισσας. Είναι το μέλλον και μαζί η καταδίκη της κυψέλης.
Της πρόσφεραν παυσίλυπα. Σπορ, μεγάλες παγκόσμιες εκθέσεις, σινεμά,
ελπίδες οικογένειας, μόδα, φαγητό, κατανάλωση. Η μάκινα είχε ήδη ξεκινήσει από
το 1850, αλλά το 1950 το σύστημα έδειχνε σταθερό. Με ένα προβληματάκι: σε όλους
τους πολιτισμούς, ειδικά τους αποδοτικούς, ο πολύς κόσμος δεν είχε τι να κάνει.
Οι πολιτισμοί του χρήματος, γινόταν αποδοτικοί μόλις η ομάδα διαχείρισης
έδειχνε οικονομημένη, νοικοκυρεμένη Περίσσευαν χέρια που ήταν ανίκανα να
βοηθήσουν στην βελτίωση του πολιτισμού και έλειπαν χέρια που χωρίς αυτά, ο
πολιτισμός θα κατέρρεε. Αυτό που περίσσευε, οι πολιτισμοί το πελεκούσαν. Έστελναν
κόσμο στους νέους κόσμους που ανακάλυπταν, στον άλλο κόσμο συχνά, σε μοναστήρια
και σε μεγάλες ολιγαρκείς σέχτες. Αξίζει να σκεφτείτε πως οι Άγγλοι οδήγησαν
στον θάνατο από πείνα τους ναυτικούς που νίκησαν την Ανίκητη Αρμάδα με
επιτρέποντάς τους να βγούνε στη στεριά. Οι κηφήνες της νίκησαν, η Αγγλία
απογειώθηκε, οι κηφήνες δεν θα επέστρεφαν ποτέ. Αυτού του τύπου ο κώδικας
λειτούργησε υποδειγματικά. Στην Ελλάδα, έτσι έγινε με τους αγωνιστές του 21, με
τους τραμβαγιέρηδες, με τους παλαιούς πολεμιστές, με τους πρόσφυγες.
Ωστόσο, η αντινομία υπήρχε: επινοώ τεχνικές που φέρνουν πλούτο στην
ομάδα που τις επινόησε. Η μάζα που καταναλώνει το αποτέλεσμα των τεχνικών μου,
δεν είναι καθόλου κατάλληλη για να στρατολογήσω μέλη της ομάδας. Αλλά, εκτός από
την ομάδα διαχείρισης, ή την συμμορία που έφτιαξα ή το ΔΣ ή την εμπορική
εταιρεία ή ό,τι άλλο, χρειάζομαι, εκεί που δεν μπορώ να βάλω μηχάνημα,
ανθρώπινες μηχανές. Που (προσέξτε) πρέπει να έχουν κόστος απόκτησης, λειτουργίας
και συντήρησης μικρότερο ή ίσο από το ανάλογο κόστος μιας μηχανής. Κι επειδή πλέον
οι μηχανές είναι πολύ φτηνές, αφού παράγουν ψηφιακά αγαθά, δηλαδή αέρα κοπανιστόν,
οι ανθρώπινες μηχανές πρέπει να έρχονται σχεδόν δωρεάν στην επιχείρησή μου.
Ξεκινά λοιπόν να δουλεύει ο μηχανισμός δημιουργίας αυτής της ανάγκης.
Παλιά, ο καταναλωτής ήθελε σπίτι, αυτοκίνητο, οικογένεια, αργότερα διακοπές, η
ομάδα του να είναι πρωταθλήτρια, να έχει γκόμενες, να σπουδάζει παιδιά. Τώρα ο
καταναλωτής δεν θα αποκτήσει ποτέ του όλα μαζί τα αγαθά. Το επίπεδο των ονείρων
του προσεγγίζει το μηδέν. Κυρίως, ο καταναλωτής θα μείνει καταναλωτής και δεν
θα γίνει ποτέ μέλος εκτελεστικής ή δημιουργικής ομάδας, παρά σε ασήμαντο
ποσοστό.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου